Το κείμενο αυτό εμφανίστηκε το Μάη του 1992 στο τρίτο τεύχος του περιοδικού La distance Politique, ενημερωτικό δελτίο της ΄΄Πολιτικής Οργάνωσης΄΄ στην οποία παραμένει ενεργός μέχρι σήμερα ο Αλέν Μπαντιού μαζί με άλλους συντρόφους του από το μαοϊκό παρελθόν. Kείμενο που γράφτηκε από τον Αλέν Μπαντιού με την υπογραφή Ανώνυμος
Ο Μάο Τσετουνγκ μας έχει κατακτήσει πολύ, ας επιστρέψουμε ή καλύτερα ας πάμε προς τα εκεί. Επειδή είναι εκεί που η κατηγορία του ιστορικού τρόπου της πολιτικής βρίσκει ένα πεδίο εφαρμογής. Το λιγότερο, σημαίνει, αν θελήσουμε να κρατήσουμε μια στενή ταύτιση ενός τρόπου σαν μια σχέση της πολιτικής με τη σκέψη της. Υπάρχει εκεί, συνεπώς, κάτι σαν μια ΄΄σκέψη Μάο Τσετούνγκ΄΄ αν με αυτό εννοούμε εδώ μια πολιτική, μια σκέψη της πολιτικής, και την σχέση μιας πολιτικής με την σκέψη της;
Σκέψη και Γνώση
Για τον Μάο εκεί υπάρχει ένα πρόβλημα της γνώσης της οποίας κεντρική κατηγορία είναι αυτή του νόμου. Εκεί υπάρχει μια πολλαπλότητα των νόμων , πάρετε για παράδειγμα ένα από τα κείμενα του για τον πόλεμο : ΄΄Tο Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας και ο Επαναστατικός πόλεμος στην Κίνα΄΄. Εδώ μπορούμε να αναγνωρίσουμε τους νόμους του πολέμου γενικά , τους νόμους του επαναστατικού πολέμου , τους νόμους του επαναστατικού πολέμου στην Κίνα: παντού, ένα ολόκληρο φάσμα από γενικούς και ειδικούς νόμους . Δεν είναι ένα ζήτημα απαρίθμησης αλλά, δια μέσου του περάσματος σε μια πολλαπλότητα των νόμων , μιας προσέγγισης που απαιτεί το σχηματισμό μιας συγκυρίας.
Άμεσα , πράγματι, οι νόμοι μελετούνται σε σχέση με το χρόνο τους, σε σχέση με την συγκυρία. Δεν είμαστε εντός μιας δογματικής αποδοχής του νόμου: οι νόμοι αλλάζουν, και αλλάζουν επειδή αλλάζουν οι καταστάσεις. Η ίδια η κατάσταση είναι ένα πλέγμα: είναι μια κατάσταση γενικά και μερικά.
Νόμος, Συγκυρία, και η σχέση του Υποκειμενικού με το Αντικειμενικό.
Έτσι το σκέπτεσθε ορίζεται πλατιά μέσα στην επεξεργασία και την διατύπωση των νόμων. Ο κανόνας της επεξεργασίας και της διεργασίας της διατύπωσης ενός νόμου έχει ως χαρακτηριστικό το γεγονός πως τοποθετεί μια σχέση ανάμεσα στο υποκειμενικό και το αντικειμενικό, που σημαίνει, σε αυτή την περίπτωση μια σχέση του σκέπτεσθε και αυτού που βρίσκεται εκτός του πνεύματος και που ο Μάο αποκαλεί αντικειμενική πραγματικότητα. Έτσι η διατύπωση ενός νόμου είναι διαλεκτική. Η διαλεκτική λειτουργεί συσσωρεύοντας την αισθητηριακή γνώση και κάνοντας άλμα προς την έννοια. Κατέχει μια μεγάλη κινητικότητα, που βασίζεται στην αδιάκοπη γοητεία της, στην ακραία προσοχή της για αυτό που αλλάζει, για το καινούριο, που όλες τις φορές την σημαδεύει με ένα μη-δογματικό άγγιγμα. Ο σκοπός είναι να αναγνωρίσεις την πολιτική ως γνώση.
Η Πολιτική ως συγκεκριμενοποίηση
Έτσι βρισκόμαστε μέσα σε ένα προτσές της γνώσης. Σε αντίθεση με τα φιλοσοφικά κείμενα του Μάο, στα οποία αντιμετωπίζονται όλες οι μορφές της γνώσης, στο κείμενο που σχολιάζω βγαίνει πως η πολιτική γνώση είναι συγκεκριμένη. Συγκεκριμένη, θα έλεγε ο Μάο , για αυτούς που συναθροίζονται γύρω από τον διαλεκτικό υλισμό, που σημαίνει γύρω από το Μαρξισμό, που σημαίνει για το προλεταριάτο. Ο διαλεκτικός υλισμός διαφέρει από όλους τους άλλους (υλισμούς) 1. επειδή υπηρετεί το προλεταριάτο και 2. επειδή θεμελιώνεται στην πράξη. Έχει ένα ταξικό ορισμό : η τακτική και η στρατηγική μας δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από άλλους εκτός από εμάς, λέει ο Μάο. ‘’ Κανένας στρατός που αντιπαρατίθεται στο λαό δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την στρατηγική και τακτική μας’’. Τακτική, ή νόμος του μερικού( η μάχη, η υποχώρηση) στρατηγική ή νόμος του όλου : αυτοί οι νόμοι δεν διαδίδονται, είναι οι νόμοι μίας πολιτικής. Η πολιτική, εδώ, έχει συγκεκριμένους νόμους.
Ο Διαλεκτικός Τρόπος
Ονομάζω μια τέτοια διάθεση μίας πολιτικής στην σκέψη της, διαλεκτικό τρόπο. Γιατί συνδέω το όνομα της διαλεκτικής με αυτό ακριβώς τον τρόπο και δεν το βρίσκω στον Μάρξ ή σε αυτό που αποκαλώ Μπολσεβίκικο τρόπο; Στο Μάρξ υπάρχει μια διαλεκτική, αλλά είναι αυτή της Ιστορίας. Στο Λένιν , υπάρχει μια διαλεκτική της συνείδησης με ένα σχίσμα ανάμεσα στην Ιστορία και την πολιτική, όπου το κόμμα είναι το σημαίνον που του ανατίθεται το κλείσιμο αυτού του σχίσματος. Στο Μάο , αντιθέτως, η Ιστορία είναι απούσα για χάρη του νόμου. Το σκέπτεσθε δεν είναι πια το σκέπτεσθε της επάρκειας ανάμεσα στην πολιτική και την Ιστορία. Καμία ελπίδα για συγχώνευση δεν είναι παρούσα. Και την ίδια στιγμή υπάρχει ένας πολιτικός οπτιμισμός, όχι ο ιστορικός οπτιμισμός για το αύριο εμφανισμένος με ψεύτικη φωνή αλλά ο πολιτικός οπτιμισμός του οποίου η κύρια κατηγορία είναι οι μάζες. Οι πλατιές μάζες. Μια νέα κατηγορία, μια θεμελιώδης κατηγορία; Όχι ακριβώς με την στενή έννοια του όρου, αλλά βασισμένη σε ένα προτσές που υποτάσσει την ιδέα της Ιστορίας σε αυτή.
Οι Μάζες
Οι μάζες συλλαμβάνονται μέσα στο προτσές της πράξης και της δημιουργίας διακηρύξεων. Είναι σε αυτόν τον κύκλο που μπορούν να διατυπωθούν οι νόμοι της σκέψης και της πράξης. Οι μάζες, από το μέρος τους , είναι Ιστορία. Που πάει να πει πως δεν υπάρχει πλέον Ιστορία. Η ιστορία που παραμένει είναι αυτή του όλου: βρίσκουμε ιστορικές θέσεις στον ιμπεριαλισμό( ο τελευταίος δένει τα πάντα μαζί , λέει ο Μάο) μια γυμνή ιστορικίστική θέση για την ΕΣΣΔ . Αλλά Ιστορία με την έννοια του Μάρξ, με την τηκτική της λειτουργία, έχει εξαφανιστεί. Εξ ου και αυτός ο νέος οπτιμισμός, που αποκαλείται εμπιστοσύνη: ‘’ εμπιστοσύνη στις μάζες’’. Έτσι ‘’ οι μάζες τρέφουν ένα ενθουσιασμό για το σοσιαλισμό ‘’. Όχι για την Ιστορία. Ο διαλεκτικός τρόπος από-ιστορικοποιεί. Όπως είπα, ο στόχος είναι να υποδειχθεί μια πολιτική ως γνώση. Η κατηγορία των μαζών είναι ουσιαστική για αυτό. Αλλά ποιο είναι το προτσές της διαλεκτικής; Αυτή η διαλεκτική δεν είναι ανάμεσα στο κόμμα και τις μάζες, που είναι μια τυπική και δομική ταυτότητα. Και ακόμα ‘’ πρέπει να εμπιστευόμαστε τις μάζες’’ και ‘’πρέπει να εμπιστευόμαστε το κόμμα’’. Τίποτα δεν μπορεί να λάβει χώρα χωρίς το κόμμα, ακόμα και αν υπάρχουν περιπτώσεις εξεγέρσεων ενάντια στο κόμμα, για παράδειγμα, κατά την διάρκεια της υπόθεσης Πένγκ Ντιχάι. Είναι αλήθεια πως το κόμμα είναι σημαντικό, αλλά αυτό δεν αναγνωρίζει ούτε τον τρόπο ούτε την διαλεκτική. Η τελευταία είναι τέτοια ως διαλεκτικός υλισμός. Η υλιστική διαλεκτική πρέπει να έρχεται αντιμέτωπη με τις μεγάλες καταστάσεις.
Πρέπει να προχωράμε από τον δρόμο των σημαντικών καταστάσεων: τον πόλεμο, τους πολέμους, των οποίων τους νόμους μπορούμε να διατυπώσουμε, που είναι οι νόμοι της πολιτικής μέσα στον πόλεμο και, ακόμα πιο σημαντικό, της πολιτικής μέσα στην κατάσταση του πολέμου. Αυτός είναι ο τρόπος που πρέπει να κατανοούμε τη ακόλουθη φράση ως μια από τις ισχυρότερες θέσεις πάνω στη διαλεκτική: ‘’ O Κόκκινος Στρατός είναι επωμισμένος με τα πολιτικά καθήκοντα της επανάστασης’’.
Καμία κατάσταση δεν μπορεί να διαφύγει από την αρχή της μάζας. Ο διαλεκτικός τρόπος βρίσκει υποστήριξη στην ανθρώπινη ικανότητα, εάν είναι κινητοποιημένη η πολιτική ικανότητα. Με σκοπό να κινητοποιηθεί η πολιτική ικανότητα, η αναγκαία σειρά είναι αυτή των μαζών, του λαού, του κόμματος και των τάξεων.
Αυτό που αυξάνεται
Με τις μάζες πλην ιστορίας( δεν είμαστε ούτε στην διαλεκτική του Μάρξ, στην οποία ιστορία σημαίνει την συγχώνευση με τις τάξεις, ούτε στην διαλεκτική της συνείδησης και της ιστορίας που διαμεσολαβείται από το κόμμα, όπως στον Λένιν) ο ανταγωνισμός παίρνει ένα διαφορετικό νόημα. Στο διαλεκτικό τρόπο είναι η κίνηση αστική τάξη/προλεταριάτο και η υλιστική διαλεκτική που γίνονται η σκέψη του τρόπου και η σκέψη της πολιτικής. Με μια απροσδόκητη συνέπεια: εάν η διαλεκτική έχει σαν άξονα της την θεωρία του περάσματος από την αστική τάξη στο σοσιαλισμό, το κύριο ζήτημα γίνεται αυτό της αύξησης και της μείωσης, ‘’ αυτού που αυξάνεται και αυτού που μειώνεται’’. Οι ‘’μάζες’’ σε όλο αυτό μπορούν να θεωρηθούν σαν μια κατηγορία της υποκειμενικότητας.
Ανταγωνισμός
Στον Μάρξ, για παράδειγμα, ο ανταγωνισμός μπορεί να αποδίδεται μέσα από την εικόνα μιας περιστροφής ή ενός πάνω –κάτω. Στο Λένιν, μετά την δικτατορία του προλεταριάτου, το αστικό κράτος είναι ο κενός και εγκαταλειμμένος τόπος του οποίου οι παλιοί κάτοχοι έχουν συντριφτεί ή έχουν αναχωρήσει. Είναι η φιγούρα της ανάπτυξης που κυριαρχεί στο Μάο, μέχρι του σημείου, ακόμα και αν ο ανταγωνισμός είναι ομοούσιος με την επανάσταση( την οποία υπερασπίζεται και τροφοδοτεί μαζί), αυτή η τελευταία έχει την δική της κατάλληλη διαδικασία, αναπτύσσεται, και αυτή η ανάπτυξη δεν είναι ούτε η κατάληψη ενός κενού τόπου ούτε ένα πάνω-κάτω. Αυτή η αύξηση ενσαρκώνεται στις απελευθερωμένες ζώνες. ..Ο Ανταγωνισμός είναι ,λοιπόν, η κεντρική κατηγορία για την διάκριση των τρόπων από τα μέσα. Εκεί υπάρχει μια θετικότητα στον διαλεκτικό τρόπο, που αναφέρεται στην σημασία του ανταγωνισμού, που δεν μπορεί να κάνει τα πάντα.
Μετασχηματισμός
Η αλήθεια της πράξης, αυτή της διαλεκτικής του υποκειμενικού και του αντικειμενικού, βρίσκεται μέσα στον μετασχηματισμό. Αυτό έχει σημασία περισσότερο, αυτή η διαλεκτική είναι η πράξη του ίδιου του μετασχηματισμού. Υπάρχουν στατικές πρακτικές και διαλεκτικές πρακτικές. Στις διαλεκτικές, το παρελθόν γίνεται μέλλον. Η διαλεκτική καταργεί τον χρόνο. Ομοίως, εάν θεωρήσουμε μια οντότητα στο γίγνεσθαι της , στον τρόπο που μετασχηματίζεται η ίδια, το όνομα της θα είναι μια αντιθετική πολλαπλότητα. Ο διαλεκτικός τρόπος έχει στο κέντρο του ένα διαλεκτικό υλισμό του μετασχηματισμού. Το σημείο του πραγματικού του βρίσκεται στην υποκειμενικότητα. Είναι η φράση του Μάο, μιλώντας στον ανιψιό του : ΄΄Στο τέλος τα πάντα καταλήγουν σε ένα ερώτημα: Ποιόν υπηρετείς; ΄΄
Ο τόπος
Ο τρόπος είναι, μιλώντας στενά, η σχέση μίας πολιτικής με την σκέψη της. Δεν είναι μια διαλεκτική της φύσης, για την οποία είχε μια αγάπη ούτως η άλλως ο Μάο. Ούτε είναι μια διαλεκτική του Κόμματος και της Ιστορίας. Είναι η διαλεκτική που είναι ο τόπος της πολιτικής. Αντίστροφα, η πολιτική γίνεται ο τόπος της διαλεκτικής. Ο υλισμός που υποτάσσεται στην διαλεκτική αποφεύγει κάθε αντικειμενισμό. Αυτό είναι το νόημα που πρέπει να δώσουμε στο θαυμάσιο κέιμενο πάνω στην κύρια πλευρά της αντίθεσης, το οποίο είναι ένα παράδειγμα της υποταγής του υλισμού στην υλιστική διαλεκτική. Ο υλισμός, από μόνος του, δεν είναι ικανός να διακρίνει την δύναμη από την αδυναμία.
Στον διαλεκτικό τρόπο, τα όρια του οποίου βρίσκονται στο 1927 και το 1958, ο πρακτικός τόπος της πολιτικής είναι η δουλειά των μαζών. Ο καθένας ξεκινά από αυτές και επιστρέφει σε αυτές. Αυτό είναι το ουσιαστικό προτσές, πολύ διαφορετικό από αυτήν την πλευρά από την θεωρία της επαναστατικής προετοιμασίας( και για αυτό διαφορετικό από τον Μπολσεβίκικο τρόπο), προσφέρει την ικανότητα να αντισταθούμε στο αντίθετο ρεύμα.
Μετάφραση στην Αγγλική γλώσσα από τον Bruno Bosteels.
ΣΥΜΒΑΝΤΑ ...Αφιερωμένο στους "εύκολους κατεδαφιστές" της ελληνικής διανόησης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου