τροχιές

Με την πράξη να ανακαλύπτουμε αλήθειες και πάλι με την πράξη να τις ελέγχουμε και να τις αναπτύσσουμε.../Πράξη, γνώση και ύστερα πάλι πράξη˙ η μορφή αυτή της κυκλικής επανάληψης είναι ατελεύτητη.

Μάο ΤσεΤουνγκ


Το συμβάν δεν είναι ο Άλλος του Λόγου αλλά ο 'Αλλος της φιλοσοφίας, όπως ορίζεται σύμφωνα με την πλατύτερη έννοια της πολύπλοκης δομής του, αντί να ορίζεται μόνο με όρους ''παρουσίας".

Francois Laruelle




Κυριακή 7 Μαρτίου 2010

Σκέψεις για την Αποδόμηση

1.Η Αποδόμηση υπήρξε τελικά μία αντι-φιλοσοφική απόπειρα, μια μη-φιλοσοφική πρώτη εργασία ή τελικά το πρόγραμμα της ήταν μια ριζοσπαστική ανανέωση της ίδιας της φιλοσοφίας;
2.Η επίθεση της ΄΄περί του τέλους των μεγάλων αφηγήσεων΄΄ ήταν στοιχείο μίας αποδομητικής θεωρίας ή τελικά επιλογή μίας συγκεκριμένης φιλοσοφικής και ιδεολογικής γραμμής;

3. Ήταν λάθος η επίθεση της Αποδόμησης στα θεμέλια του λογοκεντρισμού, στο δίκτυο όλης της μεταφυσικής παράδοσης του αστικού πολιτισμού(Διαφωτισμός-Επιστημονισμός);
4. Ήταν λάθος η υπεράσπιση της προσπάθειας να αναδειχτεί το συμβάν, η διαφωρά, το αμεταγλώττιστο Πραγματικό;
5. Ήταν λάθος η αποσύνδεση και η διάκριση Είναι-Φαινομένου-Παρουσίας-Εμφάνισης; η ανίχνευση δηλαδή της πραγματικότητας του μη-Είναι;

6. Ήταν λάθος η κριτική της στην μορφή της διαλεκτικής που είχε υποκαταστήσει την σκέψη, στον υλισμό που παρουσιάστηκε σαν ταυτότητα της ύλης, στην φιλοσοφία που ταυτίζεται με το Ον, στη γραφή που ταυτίζεται με τη γνώση;

7. Η Αποδόμηση έπρεπε να συνεχίσει το καταστροφικό της έργο απέναντι σε όλα τα είδωλα της φιλοσοφίας, με την προυπόθεση ότι θα απέρριπτε την αφομοιωτική επίδραση ου της ασκούσε η κυρίαρχη ιδεολογία, δηλαδή θα αναγνώριζε το μη-αποδομήσιμο που διέγνωσε σε αυτήν η κυρίαρχη ιδεολογία: την αποσυνθετική της ταυτότητα, το ότι γεννούσε μόνο αποκέντρωση, διασπορά, διάλυση, εξάλειψη(τα βασικά γνωρίσματα της μεταβιομηχανικής καπιταλιστικής λογικής).
8. Η Αποδόμηση υπήρξε η απειλητικότερη μορφή μηδενισμού απένάντι στη φιλοσοφία αλλά τελικά ως ακόμα μια φιλοσοφία και για αυτό υιοθετήθηκαν τα πορίσματα της απο την καπιταλιστική ιδεολογία την στιγμή που κέρδιζε πολιτικά τον Κομμουνιστικό αντίπαλο της ώστε να αποδείξει και την ιδεολογική του ήττα με εμπροσθοφυλακή το υλικό της Αποδόμησης.

9. Η Αριστερά της ήττας που παραδόθηκε, δέχτηκε την Αποδόμηση σαν μια ιδεολογία της απολογίας και η Αριστερα της ήττας που συνέχισε, αντιμετώπισε την Αποδόμηση σαν ιδεολογική ταυτότητα του νικητή Καπιταλισμού. Πέρα απο τις ξεκάθαρες εχθρικές πλευρές της προς τον Μαρξισμό, πλευρές που ανέδειξε και προέβαλε ως κυρίαρχες η αστική ιδεολογία, η Αποδόμηση προσέφερε ένα αναγκαίο υλικό για κάθε νέα θεωρία στον αιώνα που διανύουμε. Οι θέσεις, οι αξιολογήσεις, οι διακρίσεις και οι αντιθέσεις που έφερε στο προσκήνιο του φιλοσοφικού πολέμου αποτελούν σημαντική εργασία αξιοποίησης απο μία μη-φιλοσοφική σκέψη.

10. Η μη-φιλοσοφική σκέψη οφείλει να αρνηθεί την ουσιαστικά γλωσσική λειτουργία της Αποδόμησης , μια λειτουργία που τελικά δεν κατάφερνε να αποδομεί αλλά να απενεργοποιεί σημασίες και νοήματα κεντρικά στην ιεραρχία της Μεταφυσικής παράδοσης αλλά αναγνωρίζοντας την ώρα της εννοιολογικής απο-δόμησης του κλασσικού Φιλοσοφικού λεξικού ότι επι της ουσίας υποκαταστούσε την λογοκεντρική γλώσσα με μια νομαδική αποεδαφικοποιημένη γλώσσα. Η αποτυχία της ήταν ότι το φιλοσοφικό πλαίσιο δεν το ξεπερνούσε αλλά αντίθετα φιλοσοφικοποίησε ριζοσπαστικά την διαφωρά και το σβήσιμο, καταλήγοντας να μην μπορεί να παράξει τίποτα αποδομητικό έαν πρώτα δεν αποδεχόταν πλήρως της αντικειμενικότητα που θέτουν απο μόνα τους τα Φιλοσοφικά υποκείμενα.

11. Η Αποδόμηση είναι η σημαντικότερη λειτουργία για την μη-φιλοσοφία επειδή αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα πως ακόμα και η ριζική απόπειρα να εκθεμελιώσεις την Μεταφυσική και την Φιλοσοφία, δεν μπορεί να συμβεί ποτέ στο πεδίο μίας φιλοσοφικής χρήσης της Φιλοσοφίας-ακόμα και αν αυτή εμφανίζεται ως η πλεον αντι-φιλοσοφική λειτουργία. Η Αποδόμηση που πραγματικά μπορεί να είναι Αποδόμηση είναι η μη-φιλοσοφική σκέψη πάνω στη Φιλοσοφία συνολικά, με σκοπό να αποδείξει θεωρητικά την αντιδραστική της φύση,το γλωσσικό αυτοσκοπό της.
12. Η Αποδόμηση που γνωρίσαμε ήταν μία αποσυναρμολόγηση των δοσμένων υλικών της φιλοσοφικής θεωρίας, εμείς πρέπει να περάσουμε απο την deconstruction(αποδόμηση) στην destruction(καταστροφή).

σ.

7 σχόλια:

  1. Φίλε Σ. μερικές παρατηρήσεις για το 2. Για συζήτηση στα άλλα σημεία, θα επανέλθω κάποια άλλο στιγμή.

    Δεν είμαι σίγουρος ότι ο άμεσα εμπλεκόμενος στην συζήτηση περί τέλους των μεγάλων αφηγημάτων (Λυοτάρ) μπορεί να ταυτοποιηθεί ως αποδομητής. Δεν τον έχω δει να ταυτοποιείται έτσι, ενώ βέβαια ο ίδιος ο Ντεριντά φρόντιζε συχνά να διαφοροποιεί την αποδόμηση από τον φιλοσοφικό "μεταμοντερνισμό" με τον οποίο συνδέθηκε άμεσα, ίσως περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, ο Λυοτάρ. Δεύτερον, η ίδια η ιδέα του τέλους των μεγάλων αφηγημάτων είναι ένα μεγάλο αφήγημα και η υποτιθέμενη λυοταριανή κριτική στον Χέγκελ στηρίζεται ήδη σε έναν ασυνείδητο εγελιανισμό. Αυτό την καθιστά εξεχόντως ιδεολογική με την χειρότερη δυνατή έννοια του όρου. Τρίτον, δεν γνωρίζω καμμία εμπειρική απόδειξη ότι ο Ντεριντά ασπαζόταν την ιδέα αυτή ή ότι είχε κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την δουλειά του Λυοτάρ. Στην πραγματικότητα, παρά τον ερμηνευτικό χαρακτήρα της δουλειάς του (εκ του σύνεγγυς ανάγνωση έργων άλλων), ο Ντεριντά ασχολήθηκε με πολύ λίγους σύγχρονούς του φιλοσόφους στο έργο του: Ο Νανσί είναι ένα όνομα που μου έρχεται. Τέλος, το Φαντάσματα του Μαρξ περιέχει μια εκτεταμένη και αρκετά οξεία κριτική του συγγενικού ουσιαστικά με την ιδέα του τέλους των μεγάλων αφηγημάτων έργου του Φράνσις Φουκουγιάμα.

    Συνεπώς, δεν βρίσκω ότι η ιδέα αυτή μπορεί να χρεωθεί στην "αποδόμηση", εφόσον η τελευταία διατηρεί την αυστηρή της σύνδεση με το έργο του Ντεριντά (θυμίζω εδώ και την επιμονή του στον διαχωρισμό της από "ισμούς" και κατά συνέπεια από κάτι που θα λεγόταν "αποδομισμός".

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σημείο 7: H διατύπωση [η αποδόμηση] "θα αναγνώριζε το μη-αποδομήσιμο που διέγνωσε σε αυτήν η κυρίαρχη ιδεολογία: την αποσυνθετική της ταυτότητα" με μπερδεύει. Γνωρίζουμε ότι πολλοί συμφωνούν ότι, μετά το 1990 περίπου, και ακόμα πιο συγκεκριμένα από το "Force de Loi" και δώθε, ο Derrida κάνει μια στροφή, οι περισσότεροι την αποκαλούν "ηθική", κάποιοι ίσως "ηθικο-πολιτική", της οποίας η ουσία συνίσταται στην διακήρυξη ότι υπάρχουν μη αποδομήσιμες προϋποθέσεις για το εγχείρημα της αποδόμησης: δικαιοσύνη, το επερχόμενο (a-venir), συγχώρεση, φιλοξενεία, κλπ. Η κοινή λογική λοιπόν θα έλεγε ότι όχι μόνο δεν ισχύει το ατέρμονο της αποσυνθετικής διεργασίας στην αποδόμηση, αλλά ότι η αποδόμηση, ίσως όχι τυχαία μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ, τραβήχτηκε πίσω από το αποσυνθετικό έργο των δεκαετιών 70 και 80, βρίσκοντας καταφύγιο σε έναν ουσιαστικά ανανεωμένο καντιανισμό. Είναι μάλιστα εντυπωσιακή η ομοιότητα Καντ και Ντεριντά από αυτή την άποψη μια και οι δύο βρήκαν στην ηθική και δη στον ηθικό φορμαλισμό, ένα καταφύγιο από τις καταστροφικές, αποσταθεροποιητικές συνέπειες της σκέψης τους. Αν αυτό είναι δεκτό, τότε πώς μπορεί επίσης να ισχύει ο παραλληλισμός ανάμεσα στην αποδομητική αποσύνθεση και τις συνέπειες του καπιταλισμού; Με άλλα λόγια: είναι σίγουρο ότι η συνενοχή αποδόμησης-κεφαλαίου είναι εντοπίσιμη στο επίπεδο της αποσύνθεσης δομών; Ή μήπως πρέπει να εντοπιστεί μάλλον στο ζευγάρι, για να δανειστούμε τους όρους των Deleuze-Guattari, μιας "αποεδαφοποίησης" της μεταφυσικής και μετά μιας "επανεδεφοποίησής" της με όρους μιας "αδύνατης" αλλά και για αυτό ακριβώς επιβεβλητέας ηθικής;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σημείο 8: Όπως φαίνεται και εδώ, υπάρχει ανάγκη μιας θεωρητικά στιβαρής διαφοροποίησης ανάμεσα σε ένα μηδενισμό που δουλεύει ακριβώς για την καπιταλιστική ιδεολογία (δες και το πολύ σύντομο ιδρυτικό κείμενο του RD που λέει ακριβώς αυτό) και ένα απελευθερωτικό μηδενισμό που δεν επαναλαμβάνει απλώς την τυφλή, καταστροφική χειρονομία του ιστορικού μηδενισμού του 19ου αιώνα (Νετσάγιεφ, κλπ). Το ότι μια εκδοχή μηδενισμού όπως η Αποδόμηση δουλεύει τόσο αποτελεσματικά ως νομιμοποίηση της άρνησης της σκέψης που εκπροσωπεί το Κεφάλαιο και ότι έπαιξε, με τα λόγια σου το ρόλο "εμπροσθοφυλακής" είναι κάτι το οποίο μας εξαναγκάζει να είμαστε κατά το δυνατό πιο συστηματικοί και ξεκάθαροι σε ότι αφορά το κεφάλαιο "μηδενισμός." Ομολογώ ότι βρίσκω αυτό το στοχαστικό καθήκον πάρα πολύ απαιτητικό. Χρειάζομαι ακόμα πολύ χρόνο για να μπορέσω να ανταποκριθώ στις δυσκολίες που παρουσιάζει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Σημείο 9: Συμφωνούμε. Για περισσότερα, βλ. και το "Ghosts of the Future: Marxism, Deconstruction and the Afterlife of Utopia", ιδιαίτερα το τελευταίο μέρος "What's in a name?"
    Σημείο 10: Χρειάζομαι αρκετές επεξηγήσεις εδώ, με δυσκολεύει το συντακτικό των προτάσεων σημασιολογικά.
    Σημείο 12: Αναρωτιέμαι πώς θα διαφοροποιούνταν αυτή η εναλλακτική αποδόμησης-καταστροφής από την αντίστοιχη που έχει επισημάνει ήδη, ας πούμε, ο συμπατριώτης μας ο William Spanos στο Heidegger and criticism: Retrieving the cultural politics of Destruction.

    Αυτά από μένα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αντώνη ευχαριστώ για τις σημαντικές σου παρατηρήσεις, καταιγιστικές θα έλεγα. Υποχρεωτικά θα προσπαθήσω να απαντήσω ή και να διευκρινήσω τον προβληματισμό μου με ένα κείμενο επιπλέον μέχρι αύριο.. ''Αποδόμηση,Καταστροφή,Φιλοσοφία''

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. επίσης το κείμενο σου "Ghosts of the Future: Marxism, Deconstruction and the Afterlife of Utopia" αν είναι εφικτό στείλτο μου ηλεκτρονικά , το βιβλίο του Σπανού το γνωρίζω αλλά δεν το έχω διαβάσει για να είμαι ειλικρινής

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Το "Ghosts" βρίσκεται στο Theory & Event (πρόσβαση μέσω MUSE) αλλά έχει αναδημοσιευτεί στο RD, εδώ: http://radicaldesire.blogspot.com/2009/10/blog-post_03.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή